Trưởng lão – Hòa thượng Thích Thanh Bích sẽ luôn là tấm gương sáng chói cho những hệ chư Tăng ni, Phật tử bởi sự uyên bác, tài năng, đức hạnh của mình. Tuy hiện không còn tạ thế, thế nhưng ngài vẫn sẽ mãi được biết đến bởi những công lao, đóng góp cho sự nghiệp hoằng dương Phật pháp.
Tiểu sử hòa thượng Thích Thanh Bích
Trưởng lão – Hòa thượng Thích Thanh Bích vốn có thế danh là Nguyễn Văn Bích. Ngài sinh năm 1913 Quý Sửu tại thôn Mai Xá, xã Đồng Lý, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Dòng họ Nguyễn của ngài là một trong những dòng họ khoa bảng ở tỉnh nhà. Thân phụ của ngài là cụ ông Nguyễn Hữu Thượng, thân mẫu là cụ bà Dương Thị Cẩm.
Vào năm 1917, khi này hòa thượng Thích Thanh Bích lên 5 tuổi, ngài đã theo cha mẹ rời xa quê hương để đi buôn bán nơi xa phương. Khi đến thôn Kim Ðới, xã Hữu Bằng, huyện Kiến Thụy, TP Hải Phòng, gia đình của ngài gặp vợ chồng nhà nho Dương Ðình Huỳnh, Trọng Thị Như và được nhà nho dạy dỗ vô cùng cẩn thận, cho đi học các trường tư thục bên ngoài.
Vào năm 1924, khi hòa thượng Thích Thanh Bích được 12 tuổi, ngài đã có trong người lượng kiến thức Nho học và xã hội tương đối ổn định. Đặc biệt ngài đã học thông tiếng Pháp, có khả năng giao tiếp thành thạo với người nước ngoài cũng như soạn viết các văn bản chữ Nôm, chữ Hán.
Quá trình hoạt động và tu hành của hòa thượng Thích Thanh Bích
Năm 1926, khi này hòa thượng Thích Thanh Bích lên 13 tuổi, ngài xuất gia với Tổ Thiên Phúc. Hòa Thượng theo thầy tu tập ở nhiều chùa, chốn tổ như: Chùa Thiên Phúc, Bút Tháp, Bà Đá (tổ đình Lâm Tế), tổ đình Tế Xuyên Bảo Khám, Sủi (Đại Dương Sùng Phúc tự), Đậu (Thành Đạo tự), tổ đình Hội Xá (Sùng Phúc tự). Cuối năm ấy, Tổ Bà Đá nhận thấy ngài là bậc pháp khí thiền gia, cơ duyên đầy đủ, liền cho ngài đăng đàn thụ giới Sa Di ngay tại Tổ đình Bà Đá.
Năm 1937, hòa thượng Thích Thanh Bích được đăng đàn thọ Đại giới tại Đại giới đàn chùa Bút tháp, Thuận Thành tỉnh Bắc Ninh, cùng đàn giới còn có người đồng tu Đại lão Hòa thượng Thích Phổ Tuệ sau là Đệ tam Pháp chủ Hội đồng Chứng minh Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
Sau 22 năm theo thầy vân du học đạo, đến năm 1940, hòa thượng Thích Thanh Bích trở về ngôi chùa Sủi – Bắc Ninh (nay là Phú Thị, Gia Lâm, Hà Nội), chuyên tâm công phu tu tập Thiền – Tịnh song tu. Ngày ngày “Nhất nhật bất tác, nhất nhật bất thực”, hành hạnh “Thiểu dục tri túc”, thực tập ăn cỏ dày, nằm bện rơm, sớm khuya đèn sách, ròng rã trải qua 20 năm mà không hề ngưng nghỉ. Chỉnh vì tấm gương sáng về đạo tu hành của ngài, người dân Sủi cho đến hôm nay vẫn hết lời ca ngợi và tự hào mảnh đất quê hương của họ đã có những bậc hiền nhân đức cao vọng trọng để cho dân làng có thể học noi gương sáng.
Vào năm 1960, gánh vác trọng trách kế tổ truyền đăng của Tông phong Lâm Tế, Hòa thượng Thích Thanh Bích cùng với Tôn sư là Tổ Thiên Phúc trở về Tổ đình Hội Xá, Thường Tín, Hà Nội – nơi phát tích của tổ Tính Dược, Hải Quýnh, Tịch Truyền, Chiếu Khoan, Phổ Tịnh. Mục đích là để duy trì đạo mạch, nối tiếp đèn thiền tông phong của tổ Như Trừng Lân Giác.
Vào năm 1966, do mến mộ đạo hạnh của hòa thượng Thích Thanh Bích, nhân dân xã Nguyễn Trãi, Thường Tín, Hà Tây, Hà Nội cảm thỉnh ngài để mời ngài sang trụ trì ngôi chùa Ðậu – Thành Ðạo tự, nhằm giúp đỡ nhân dân về đời sống tín ngưỡng tâm linh. Tại nơi đây, học theo hạnh tu của Tổ Vũ Khắc Minh, Vũ Khắc Trường, thường ngày hòa thượng chỉ tiết chế ăn uống, ngủ nghỉ. Cho đến khi tứ đại bất điều thường nhịn ăn, uống nước, thiền quán chữa bệnh, luôn luôn giữ chính niệm tỉnh giác, như lý tác ý, như lý giác sát. Nhờ thực hành điều độ và kỷ luật như vậy nên đạo nghiệp của ngài không ngừng được tăng trưởng, thân tướng ngày một đoan nghiêm giống thân tướng thiền sư để lại toàn thân xá lợi Vũ Khắc Minh năm nào.
Vào năm 2005, đức đệ nhị Pháp chủ Thích Tâm Tịch, nguyên trưởng sơn môn Tế Xuyên – Bảo Khám Hà nam viên tịch, hòa thượng Thích Thanh Bích được sơn Môn thỉnh làm Trưởng Sơn Môn cho đến khi ngài viên tịch.
Kể từ đó đến nay, Hòa thượng Thích Thanh Bích luôn là bậc trưởng lão, thượng mực thước vàng cho hàng vạn chúng Thiền gia noi theo. Ðối với tự thân thì ngài khắc kỷ, đối với người thì ngài rộng lượng bao dung, chan hòa nhã nhặn, từ bi tiếp vật, mẫn niệm độ sinh. Hòa thượng luôn mật hạnh, làm nhiều điều hơn là nói, khiêm nhường nhẫn nại, không tự cao tự đại, lấy việc tu làm yếu vụ, việc sinh tử làm trọng, việc độ sinh là điều cốt yếu.
Cuộc sống thường nhật của Hòa thượng Thích Thanh Bích vô cùng thanh bạch cốt cách, luôn giản dị trong tấm áo nâu sòng đã bạc màu theo năm tháng. Cả một đời xuất gia tu đạo, chưa khi nào ngài tự may cho mình một bộ quần áo mới, hay là mua những vật dụng cá nhân đắt tiền. Tất cả vật dụng của ngài hiện nay đều do chư Phật tử phát tâm. Ngài đều tùy công đức nhiều ít của mình mà đắc thụ vật dụng để sử dụng.
Vào dịp đầu xuân năm 2012, Thành hội phật giáo Hà Nội cùng sơn môn long trọng tổ chức đại lễ khánh thọ 100 tuổi của Hòa thượng Thích Thanh Bích. Vào thời điểm đó, ngài là hòa thượng cao niên bậc nhất trong Giáo hội Phật giáo Việt Nam vẫn còn trụ thế.
Tuy nhiên, do tuổi già sức yếu, Hòa thượng Thích Thanh Bích đã an nhiên thu thần, viên tịch vào lúc 8 giờ 20 phút ngày 23 tháng 3 năm 2013 (tức ngày 12 tháng 02 năm Quý Tỵ), tại Tổ đình Hội Xá, xã Thắng Lợi, huyện Thường Tín, Thành phố Hà Nội.
Đạo nghiệp to lớn của hòa thượng Thích Thanh Bích
Khi còn đang đương thời, hòa thượng Thích Thanh Bích đã trải qua rất nhiều trọng trách của giáo hội như: Chánh Ban đại diện Phật giáo huyện Thường Tín; Trưởng ban Trị sự Phật giáo tỉnh Hà Tây; Hiệu trưởng Trường trung cấp Phật học Hà Tây; Chứng minh Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam thành phố Hà Nội; Ủy viên Hội đồng Trị sự; Thành viên Hội đồng Chứng minh Giáo hội Phật giáo Việt Nam; Viện chủ Tổ đình Hội Xá; Trưởng sơn môn Tế Xuyên Hà Nam,…
Đặc biệt, tại Đại hội đại biểu Phật giáo toàn quốc lần thứ VII được tổ chức vào năm 2012, toàn thể Đại hội đã nhất tâm suy tôn Hòa thượng Thích Thanh Bích lên ngôi vị Phó Pháp chủ kiêm Giám luật Hội đồng Chứng minh Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
Trưởng lão Hòa thượng Thích Thanh Bích cũng là ngôi Thầy Hòa thượng, thầy A Xà Lê đăng đàn truyền trao giới châu tuệ mệnh cho hàng nghìn giới tử Hà Tây, Hà Nội, Hà Nam. Ngài đồng thời còn là ngôi đường chủ nhiều năm của Hạ trường Mai Xá, Hội Xá, Mỗ Lao cùng nhiều trường hạ khác trong và ngoài thành phố Hà Nội để làm tấm gương sáng cho mọi người noi theo.
Đức Pháp chủ Giáo hội Phật giáo Việt Nam – Trưởng lão HT.Thích Phổ Tuệ đã nói về đạo hạnh của Trưởng lão HT.Thích Thanh Bích: “… Trước sau Cụ luôn có đạo đức chất phác thủy chung… có Đạo hạnh tu hành, tác phong của Cổ Đức. Chúng tôi luôn luôn ghi nhận Cụ là Người có thể tiêu biểu cho giới tu hành hạnh giới hiện đại, là Bậc thuần túy đạo đức, trai giới tịnh nghiêm.”
